पखवाज – हिंदुस्तानी संगीतातील तालवाद्य
हिंदुस्तानी संगीतातील ध्रुपद गायन पध्दतीत साथीच्या वाद्यांमध्ये हमखास आढळणारे एक तालवाद्य म्हणजेच ‘पखवाज’. पखवाज हे वाद्य गायनाबरोबर किंवा इतर वाद्यांबरोबर वाजवतात.
आज आपल्या दापोलीत सुध्दा...
फाल्गुनोत्सव व होळी
फाल्गुनोत्सव व होळी
फाल्गुन हा दक्षिणेत वर्षाचा शेवटचा मास गणिला जातो. हा इंग्रजी मार्च महिन्याच्या सुमारास येतो. श्रीकृष्णाप्रीत्यर्थ या महिन्यात गाई, तांदूळ व वस्त्रे यांची...
वारकरी कीर्तन
महाराष्ट्राला कीर्तनाची फार मोठी परंपरा आहे. इथल्या जवळपास सर्वच संतांनी भक्तिमार्ग व समाज प्रबोधनासाठी ‘कीर्तनाचा’ अवलंब केला आणि त्यातून नारदीय, वारकरी, रामदासी, हरिदासी, कैकाडी,...
तुणतुणे – पारंपारिक तंतुवाद्य
"तुण्...तुण्....तुण्....तुण्.... तुणतुण्यामधून निघणारे हे नाद आपल्याला एका वेगळ्याच विश्वात घेऊन न गेले तरच नवल! तुणतुणे हे खरे तर खूप साधे व वाजवायलाही तितकेच सोपे...
गोंधळ – कोकणातला लोककलेचा प्रकार
परशुरामाने बेटासुर नावाच्या दैत्याचा वध करून त्याचे शिर तोडले. त्या शिराच्या ब्रम्हरंध्रात त्याच्याच शिरांचे तंतू ओवले आणि ते खांद्यावर घेऊन ‘तिंतृण-तिंतृण’ असा ध्वनी काढीत...
पारंपरिक वाद्यकला खालूबाजा
कोकणातील वाद्यवृंदामध्ये एक पारंपरिक वाद्यकला म्हणजे खालूबाजा. समारंभ, मिरवणूका, सण - उत्सव अशा मंगल प्रसंगी खालूबाजा प्रामुख्याने आढळून येतो, अर्थात वाजविला जातो. एक ढोल,...
हादगा भोंडला
महाराष्ट्रात सर्व ठिकाणी नवरात्री दरम्यान 'रासगरबा' पाहायला मिळत असला तरी; पश्चिम महाराष्ट्र, विदर्भ आणि कोकणामध्ये हादगा भोंडल्याची पारंपारीक लोककला जोपासलेली आहे. रत्नागिरी जिल्ह्यामध्ये दापोलीमध्ये...
भजन एक लोककला
महाराष्ट्राला समृद्ध लोककलांचा वारसा लाभला असून लोककलेत दशावतार, लावणी, लेझीम, पोवाडा, किर्तन, तमाशा, गोंधळ, भारुड इ. लोककलांमध्ये प्रामुख्याने उल्लेख करावा लागेल तो म्हणजे भजनाचा....
नकटा नृत्य
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=CrXE5xFdmEk]
कोकणातील एक लोकनृत्य.
या नृत्यात तीन सोंगे असतात. कोळी, कोळीण व नकटा.
नकटा हा मुख्य असतो.
कट्याचा पोशाख व मुखवटा भीतीप्रद असतो.
...
नारदीय कीर्तन
भारतीय संस्कृतीच्या इतिहासात कीर्तन परंपरेला अनन्य साधारण स्थान आहे. ही परंपरा चंद्र-सूर्यासारखी प्राचीन, तेजस्वी, पवित्र आणि समृद्ध आहे. भागवत धर्मातील जवळपास सर्वच संतांनी भागवतधर्मध्वजा...
Recent Articles
ब्रिगेडियर निजानंद विष्णू बाळ
दापोली तालुक्यातील लाडघरसारख्या एका दूरस्थ व दुर्गम खेड्यात निजानंद विष्णू बाळ यांचा जन्म १८ डिसेंबर १९१० रोजी झाला. त्या काळात गावात जे...
