नारदीय कीर्तन
भारतीय संस्कृतीच्या इतिहासात कीर्तन परंपरेला अनन्य साधारण स्थान आहे. ही परंपरा चंद्र-सूर्यासारखी प्राचीन, तेजस्वी, पवित्र आणि समृद्ध आहे. भागवत धर्मातील जवळपास सर्वच संतांनी भागवतधर्मध्वजा...
पारंपरिक वाद्यकला खालूबाजा
कोकणातील वाद्यवृंदामध्ये एक पारंपरिक वाद्यकला म्हणजे खालूबाजा. समारंभ, मिरवणूका, सण - उत्सव अशा मंगल प्रसंगी खालूबाजा प्रामुख्याने आढळून येतो, अर्थात वाजविला जातो. एक ढोल,...
गोंधळ – कोकणातला लोककलेचा प्रकार
परशुरामाने बेटासुर नावाच्या दैत्याचा वध करून त्याचे शिर तोडले. त्या शिराच्या ब्रम्हरंध्रात त्याच्याच शिरांचे तंतू ओवले आणि ते खांद्यावर घेऊन ‘तिंतृण-तिंतृण’ असा ध्वनी काढीत...
पखवाज – हिंदुस्तानी संगीतातील तालवाद्य
हिंदुस्तानी संगीतातील ध्रुपद गायन पध्दतीत साथीच्या वाद्यांमध्ये हमखास आढळणारे एक तालवाद्य म्हणजेच ‘पखवाज’. पखवाज हे वाद्य गायनाबरोबर किंवा इतर वाद्यांबरोबर वाजवतात.
आज आपल्या दापोलीत सुध्दा...
गोंधळ
महाराष्ट्रात अनेक घराण्यांचा कुलाचार म्हणून देवीचा गोंधळ घालण्याची अतिप्राचीन परंपरा आहे.
गोंधळ हा एक उपासनेचा कुळाचार विधी आहे. म्हणूनच याला विधीनाट्य असेही म्हटले...
नकटा नृत्य
कोकणातील एक लोकनृत्य.
या नृत्यात तीन सोंगे असतात. कोळी, कोळीण व नकटा.
नकटा हा मुख्य असतो.
कट्याचा पोशाख व मुखवटा भीतीप्रद असतो.
त्याच्या...
हादगा भोंडला
महाराष्ट्रात सर्व ठिकाणी नवरात्री दरम्यान 'रासगरबा' पाहायला मिळत असला तरी; पश्चिम महाराष्ट्र, विदर्भ आणि कोकणामध्ये हादगा भोंडल्याची पारंपारीक लोककला जोपासलेली आहे. रत्नागिरी जिल्ह्यामध्ये दापोलीमध्ये...
जाखडी नृत्य
ही जाखडी नृत्यातील अजरामर लोकगीते. खास कोकणी शैलीतील. कोकणातील बहुप्रसिध्द लोककला म्हणजे जाखडी नृत्य.
नौका पूजन
चांद्यापासून बांद्यापर्यंत पसरलेल्या आडव्या महाराष्ट्रात होळीचा सण जर कुठे दुमदुमतो, तर तो फक्त कोकणात. कोकणातला शिमगा म्हणजे निव्वळ होलिकादहन नव्हे तर देवाधिकांचे मानपान, पालख्या,...
तमाशा
यंदाच्या दापोली शिमगोत्सवात सादर झालेला तमाशा नृत्य.
Recent Articles
ब्रिगेडियर निजानंद विष्णू बाळ
दापोली तालुक्यातील लाडघरसारख्या एका दूरस्थ व दुर्गम खेड्यात निजानंद विष्णू बाळ यांचा जन्म १८ डिसेंबर १९१० रोजी झाला. त्या काळात गावात जे...
